انسان در زندگی و در راه ترقی و تکامل  یا دشواری ها یا سختی ها باید دست و پنجه نرم کند و از گردنه های خطرناکی عبور نماید و رنج ها و زحماتی را متحمل شود تا به سر منزل مقصود برسد و تا بر این دشواری ها پیروز نشده و این گردنه ها را پشت سر نگذاشته به مقام کمال انسانیت واصل نگشته است.

متاعب و صدمات و خطرات ، بشر را آموزموده و پخته  و خالص می سازد به شرط آنکه بتواند با صبر و شکیبایی با انها روبرو شود و ثبات ورزد، از میدان به در نرود. برای اینکه جان انسان بهصبر و شکیبایی معتاد و نیرومند شود اسلام برنامه های عالی و موثر پیشنهاد کرده که از آن جمله روزه است.

روزه آدمی را به صبر و تحمل عادت می دهد و به روح او نیرومندی و وزن و سنگینی خاصی می بخشد که در برابر حوادث و ناملایمات عقب نشینی ننماید و به سوی هدف های انسانی  پیش رود.

از نظر دیگر در وجود انسان احساسات و غرایز متضادی هست که باید آدمی بر همه آنهامسلط باشد. در عین حالی که آن غرایز را به نحو معقول ارضا و اشباع کند، بر کارشان نیز نظارت نماید. وجود بشر منبع خواست های بسیاری است که هر یک در  سیر او به طرف کمال دخالت دارد و اسباب ترقی و سعادت او می باشند.

این غرایز اگر به صورت صحیحی رهبری نشوند برای او دردسر های بسیاری ایجاد کرده و باطن او را از طوفان های نگرانی  و وحشت و اضطراب پر می سازد. و زندگی را بر او تلخ و ناهنجار و مالامال از عذاب و خطا می کند.

انسان برای تسلط بر چنین داخله ویسع و پرغوغا برقراری نظم و ترتیب در اعمال غرایز و حفظ اعتدال و هماهنگ ساختن تمایلات و رهبری آنها محتاج به صبر و شکیبایی است که یورش های این غرایز به صورت یورش حسد، یورش شهوت، یورش حب جاه، یورش میل به غذا و یورش های دیگر او را از پا درنیاورد و اختلال ایجاد ننماید این یورش ها بسیار خطرناک و ضربت زننده هستند و اقناع نفس و دفع این یورش ها با تسلیم شدن و ترک  و مقاومت کردن و آتش بس دادن امکان پذیر نیست، و میل و خواسته های نفس بیرون از حد و حصر است.

اگر نفس از تسلط  بر این غرایز باز داشته شد و عقل انها را تحت فرمان قرار داد ، انسان به سوی کمال می رود و اگر به سوی خود واگذار شدند مانند طفل شیرخواری که اگر او را از شیر باز نگیرند به همان حال بزرگ می شود این غرایز نیز در مسیر غیر عقلانی رشد یافته و قوت سرکشی خود را افزون می سازد.